Królowa rajdów: Lancia Stratos.

Lata 70-te to kontynuacja modyfikowania seryjnych aut do sportu i odejście od konstrukcji specjalnych, których produkcja była nieopłacalna z ekonomicznego punktu widzenia. Dopiero produkcja 500 sztuk modelu zapewniała homologację. Dla większości zespołów rajdowych była to zaporowa liczba.

Widzowie na rajdowych trasach mogli podziwiać niemal te same modele co w salonie. Tendencję tę przerwali Francuzi z Renault prezentując model Alpine A110. Zespół rajdowy Lancii postanowił podjąć wyzwanie i dzięki wizji Cesare Fiorio powstała legenda Stratosa, która w świecie motoryzacyjnym wywoływała panikę.

Za nadwozie odpowiadała firma Bertone, która została zaproszona do współpracy pod wpływem prototypu przedstawionego w Turynie, w 1970 roku przez Enrico Bertone. Współpraca niezwykle utalentowanych ludzi: stylisty Marcello Gondiniego, Gianpaolo Dallara (Lamborghini Espada i Miura) i Pierre Ugo Gobatto (Ferrari) pozwoliła stać się Lancii Startos „królową rajdów”.

Auto pierwotnie napędzał silnik V4 z Fulvii. Po informacji od Gobatto o wycofaniu się Ferrari z produkcji Dino, Cesare Fioro „wywalczył” dla Startosa silnik V6 o pojemności 2,4 litra i mocy 240 KM. Zasilany trzema gaźnikami Webera został  umieszczony za plecami kierowcy i pasażera. Napędzał koła tylne poprzez 5-bigową skrzynię.

W 1972 odbył się radowy debiut, który niestety nie zakończył się sukcesem. Awarii uległo zawieszenie. Słabe i awaryjne dwuwahaczowe zawieszenie zastąpiono kolumną typu MacPherson z jednym wahaczem.

Lancia Startos dwa razy z rzędu: w 1974r. i 1975r. wywalczyła dla włoskiego zespołu tytuł mistrza świata producentów, osiągając w Rajdzie San Remo druzgoczącą – ponad 7-minutową przewagę nad drugim Fiatem Abarth 124 Rallye. Sukcesy zawdzięczał doskonałej na owe czasy rajdowej budowie z centralną konstrukcją klatkową i tylną ramą, na której był osadzony silnik o mocy od 190 KM w wersji Stradale  do 600 KM z turbiną  i głowicach 12V lub 24V przy wadze 980 kg!

Sukcesy zespołu nie pozostawiły obojętnym pokonanego zespołu Fiata, który w 1977r. wykupił  Lancię. Stratos przestał pojawiać się na trasach rajdów, bo koncern promował Fiata 131 Rallye. Mimo sporadycznych udziałów prywatnych zespołów samochody wygrywały jeszcze w kilkunastu rajdach. Rajdowa homologacja wygasła w 1984 roku i wraz z nią era Stratosa, pierwszego w historii samochodu zbudowanego tylko i wyłącznie z myślą o rajdach.

Polskim akcentem jest fakt zakupu w 1976 roku przez OBRSO trzech Stratosów – seryjnego Stradale i dwóch rajdowych w specyfikacji grupy 4.  Auta ogółem brały udział w około 20 rajdach. Karierę sportową kolejno zakończyły rozbite: na Rajdzie Hiszpanii w 1976 roku i Rajdzie Polski w 1977 roku, gdzie na bazie odzyskanych części powstał Stratopolonez.

Liczba wyprodukowanych samochodów, których obecnie wartość szacowana jest na średnio na ponad ćwierć miliona euro za egzemplarz, nie jest dokładnie znana. Fabryczne numery nie były nadawane w kolejności, ale losowo, co prawda według schematu 829ARO*001001, jednak po kilku pierwszych numerach powstała luka pomiędzy numerami 001008 do 001501.