Motocykl NSU 201 ZDB to jeden z ciekawszych przedwojennych jednośladów, które wyszły z fabryki NSU Motorenwerke AG. Produkowany w latach 1938–1940, był udoskonaloną wersją wcześniejszego modelu „Pony” i stanowił odpowiedź niemieckiego producenta na potrzeby rynku końca lat 30. XX wieku – taniego, ekonomicznego i niezawodnego środka transportu. Text auf Deutsch unten.
Historia modelu
Lata 30. to czas, gdy w Europie rosło zapotrzebowanie na motocykle niewielkiej pojemności, które byłyby proste w obsłudze i dostępne cenowo. W Niemczech motocykle o pojemności do 200 cm³ były zwolnione z części podatków i w niektórych landach nie wymagały prawa jazdy, co czyniło je wyjątkowo atrakcyjnymi dla mniej zamożnych klientów. NSU, jako największy producent motocykli w kraju, wykorzystało tę szansę, wprowadzając serię „201”.
Model 201 ZDB był rozwinięciem wcześniejszych konstrukcji, oferując lepsze osiągi i kilka nowoczesnych rozwiązań, które wyróżniały go na tle konkurencji.
Dane techniczne NSU 201 ZDB (1938)
-
Silnik: jednocylindrowy, dwusuwowy, 198 cm³
-
Skrzynia biegów: 4-biegowa, sterowana dźwignią przy zbiorniku (tzw. „szwertschaltung”)
-
Rama: stalowa, podwójna rura
-
Zawieszenie przód: widelec typu parallelogram z tłumieniem ciernym
-
Zawieszenie tył: sztywne
-
Masa: ok. 125 kg
-
Prędkość maksymalna: 70–75 km/h
-
Zbiornik paliwa: 11,5 litra
Cechy konstrukcyjne
Jednym z wyróżników modelu 201 ZDB była konstrukcja „Pony-Block”, czyli zintegrowany blok silnika i skrzyni biegów. To rozwiązanie nie tylko upraszczało budowę motocykla, ale także zmniejszało jego masę i ułatwiało serwis. NSU zastosowało także płaski tłok i nowoczesny system płukania cylindrów (tzw. Winkelspülung), co poprawiało kulturę pracy i osiągi.
Dzięki czterobiegowej skrzyni biegów kierowca miał większą kontrolę nad jednostką napędową, a dobrze dobrane przełożenia pozwalały na sprawną jazdę zarówno w mieście, jak i na dłuższych trasach.
Ciekawostki, które ożywią historię
-
Model NSU 201 ZDB często trafiał w ręce armii jako motocykl łącznikowy Wehrmachtu, choć pierwotnie był maszyną cywilną. Wiele egzemplarzy nosi dziś wojenne oznaczenia lub ślady militarnego użycia.
-
W 1938 roku wprowadzono dwa kluczowe ulepszenia: tłok płaski z systemem płukania zwrotnego, poprawiający spalanie, oraz udoskonaloną skrzynię biegów i instalację elektryczną.
-
Istniała też wersja „Deluxe”, w której można było znaleźć dodatkowe wyposażenie: sakwy, zestaw narzędzi, czy sprężynowane siedzenie pasażera.
-
Znane są historie egzemplarzy, które przetrwały wojnę, ponieważ właściciele ukrywali je w stodołach czy piwnicach, aby uniknąć konfiskaty. Jeden z takich motocykli po latach został odrestaurowany i dziś jest ozdobą prywatnej kolekcji.
Kontekst historyczny
W 1938 roku Europa znajdowała się na progu II wojny światowej. Produkcja motocykli wciąż trwała, ale coraz większa ich część trafiała na potrzeby wojska. Egzemplarze cywilne, które przetrwały wojnę, były często eksploatowane jeszcze długo po 1945 roku – szczególnie w trudnych czasach odbudowy, kiedy każdy sprawny pojazd był na wagę złota.
Model NSU 201 ZDB był lubiany za swoją niezawodność, prostotę i dostępność części zamiennych. W porównaniu z konkurencją wyróżniał się nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi, a jednocześnie pozostawał łatwy w obsłudze.
Ceny NSU 201 ZDB na rynku kolekcjonerskim (2025)
-
Typowy przedział cenowy dla kompletnych egzemplarzy: 4 500 € – 6 500 € (ok. 20 000–30 000 PLN).
-
Modele w stanie muzealnym lub po pełnej renowacji mogą osiągać 8 000–10 000 €.
-
Na aukcjach unikalne egzemplarze z udokumentowaną historią wojenną potrafią osiągnąć nawet 35 000 € (ok. 170 000 PLN).
Dziś – perełka kolekcjonerska
Obecnie NSU 201 ZDB jest rzadko spotykanym motocyklem, szczególnie w oryginalnym stanie. Kolekcjonerzy doceniają go za lekkość, elegancką sylwetkę, proste, lecz skuteczne rozwiązania techniczne oraz fakt, że jest to jednoślad, który łączy w sobie ducha lat 30. z solidnością niemieckiej inżynierii.
NSU 201 ZDB von 1938 – das deutsche „200er“-Motorrad mit Seele
Das Motorrad NSU 201 ZDB gehört zu den interessantesten Vorkriegs-Einzylindern aus den Werkshallen der NSU Motorenwerke AG. Produziert von 1938 bis 1940, war es eine verbesserte Version des früheren Modells „Pony“ und stellte die Antwort des deutschen Herstellers auf die Bedürfnisse des späten 1930er-Jahre-Marktes dar – ein günstiges, sparsames und zuverlässiges Transportmittel.
Geschichte des Modells
Die 1930er Jahre waren geprägt von einer steigenden Nachfrage nach kleinen, erschwinglichen Motorrädern, die einfach zu bedienen waren. In Deutschland waren Motorräder mit einem Hubraum bis 200 cm³ teilweise steuerbefreit und in einigen Bundesländern sogar führerscheinfrei. NSU, damals größter Motorradproduzent des Landes, nutzte diese Marktchance und brachte die „201“-Baureihe heraus.
Das Modell 201 ZDB war eine Weiterentwicklung früherer Konstruktionen, mit besseren Fahrleistungen und modernen technischen Lösungen, die es von der Konkurrenz abhoben.
Technische Daten NSU 201 ZDB (1938)
-
Motor: Einzylinder, Zweitakt, 198 cm³
-
Leistung: ca. 7 PS bei 4000 U/min
-
Getriebe: 4-Gang, Handschaltung am Tank („Schwertschaltung“)
-
Rahmen: Stahl, Doppelschleifenrahmen
-
Vorderradaufhängung: Parallelogrammgabel mit Reibungsdämpfer
-
Hinterradaufhängung: Starrrahmen
-
Gewicht: ca. 125 kg
-
Höchstgeschwindigkeit: 70–75 km/h
-
Tankinhalt: 11,5 Liter
Konstruktive Besonderheiten
Charakteristisch für das Modell 201 ZDB war der „Pony-Block“ – ein integriertes Gehäuse für Motor und Getriebe. Diese Lösung vereinfachte die Konstruktion, reduzierte das Gewicht und erleichterte die Wartung. NSU setzte zudem auf einen flachen Kolben und ein modernes Umkehrspülsystem (Winkelspülung), was den Motorlauf und die Leistung verbesserte.
Das 4-Gang-Getriebe bot dem Fahrer mehr Kontrolle und gut abgestufte Übersetzungen, was das Fahren sowohl in der Stadt als auch auf längeren Strecken erleichterte.
Interessante Fakten
-
Der NSU 201 ZDB wurde oft als Verbindungs- und Kuriermotorrad der Wehrmacht genutzt, obwohl er ursprünglich für den zivilen Markt entwickelt wurde. Viele erhaltene Exemplare tragen noch militärische Kennzeichnungen.
-
1938 führte NSU zwei wesentliche Neuerungen ein: einen flachen Kolben mit Umkehrspülung (Winkelspülung) für eine effizientere Verbrennung sowie ein verbessertes Getriebe und eine modernisierte Elektrik.
-
Es gab auch eine „Deluxe“-Version, die u. a. Ledertaschen, ein Werkzeugset und eine gefederte Soziussitzbank bot.
-
Manche Maschinen überstanden den Krieg, weil sie von ihren Besitzern versteckt wurden. Eine bekannte Geschichte erzählt von einem Motorrad, das jahrelang in einer Scheune stand, um der Konfiszierung zu entgehen, und nach dem Krieg wieder in Betrieb genommen wurde.
Historischer Kontext
1938 stand Europa kurz vor dem Zweiten Weltkrieg. Die Motorradproduktion lief noch, doch ein immer größerer Teil ging an das Militär. Zivile Exemplare, die den Krieg überstanden, wurden oft noch viele Jahre genutzt – besonders in der schweren Nachkriegszeit, in der jedes funktionierende Fahrzeug Gold wert war.
Der NSU 201 ZDB galt als zuverlässig, einfach zu warten und technisch fortschrittlich für seine Klasse – Eigenschaften, die ihn auch nach Jahrzehnten zu einem geschätzten Klassiker machen.
Marktpreise für den NSU 201 ZDB (2025)
-
Typische Preisspanne für vollständige, fahrbereite Maschinen: 4.500 € – 6.500 €
-
Restaurierte oder museale Exemplare: 8.000 € – 10.000 €
-
Seltene Stücke mit dokumentierter Kriegsgeschichte: bis zu 35.000 € auf internationalen Auktionen
Heute – ein Sammlerstück mit Charakter
Heute ist der NSU 201 ZDB ein seltenes und begehrtes Sammlerstück. Liebhaber schätzen ihn für seine Leichtigkeit, die elegante Vorkriegslinie, einfache, aber bewährte Technik und die Verbindung aus dem Flair der 1930er Jahre mit deutscher Ingenieurskunst.
