W czasach PRL-u, kiedy rolnicy indywidualni często nie mogli sobie pozwolić na duże traktory, pojawiła się potrzeba stworzenia prostych, ekonomicznych i wytrzymałych maszyn dla małych gospodarstw. Jedną z najciekawszych odpowiedzi na te potrzeby był ciągnik jednoosiowy Dzik-2, skonstruowany i produkowany w Polsce od 1969 roku.
Dane techniczne Dzik-2
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Producent | Zakłady Metalowe w Nysie (ZMN) |
| Silnik | S-262C |
| Typ silnika | Diesel, 1-cylindrowy, 4-suwowy |
| Pojemność skokowa | 372 cm³ |
| Moc maksymalna | ok. 8 KM przy 3000 obr/min |
| Chłodzenie | Powietrzem |
| Napęd | Na jedną oś |
| Skrzynia biegów | 3 biegi do przodu, 1 wsteczny |
| Masa pojazdu | ok. 420 kg |
| Zużycie paliwa | ok. 1,5–2 l/h |
| Prędkość maks. | ok. 15–18 km/h |
Konstrukcja i zastosowanie
Dzik-2 to pojazd jednoosiowy, zaprojektowany z myślą o:
-
pracach rolniczych (orka, bronowanie, sadzenie),
-
ogrodnictwie,
-
transporcie na krótkich dystansach z przyczepą,
-
pracach pomocniczych w gospodarstwach domowych.
Umożliwia montaż różnego osprzętu: pługów, kultywatorów, kosiarek, przyczep, rozsiewaczy nawozów itp.
Historia i produkcja
-
Produkowany od 1969 roku jako następca Dzik-1.
-
Część programu mechanizacji rolnictwa PRL.
-
Eksportowany do krajów RWPG i państw rozwijających się.
-
Zyskał opinię solidnego i niezawodnego „woła roboczego”.
Porównanie: Dzik-2 vs inne jednoosiowe ciągniki
| Model | Silnik | Pojemność | Moc | Napęd | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Dzik-2 | S-262C (diesel) | 372 cm³ | ~8 KM | 1 oś | Popularny, bardzo prosty i tani |
| Dzik-1 | S-261 (benzyna) | 246 cm³ | ~6 KM | 1 oś | Starszy model, mniej wydajny |
| Dzik-3 | S-320 (diesel) | 598 cm³ | ~10 KM | 1 oś | Mocniejszy, zmodernizowany |
| RSL-1 | RAK 1-cyl. | ~350 cm³ | ~6 KM | 1 oś | Produkowany w Radomiu |
| Pony | S-261 lub Honda | 246–400 cm³ | 5–7 KM | 1 oś | Importowany, często ogrodowy |
| Grom | Diesel 1-cyl. | 500–600 cm³ | 10–12 KM | 1 oś | Solidna konstrukcja, mało znana |
Instrukcja obsługi Dzik-2 (skrótowa)
Rozruch
-
Sprawdź poziom oleju w misce olejowej (olej SAE 30).
-
Skontroluj paliwo (ropa) – zbiornik o poj. ~5–8 litrów.
-
Ustaw dźwignię gazu na 1/3 mocy.
-
Ustaw dźwignię biegów na luz.
-
Zakręć rozrusznikiem ręcznym (korbą) lub uruchom elektryczny (jeśli zamontowany).
-
Po uruchomieniu – kontroluj ciśnienie oleju i temperaturę.
Eksploatacja
-
Zmieniaj biegi tylko przy zatrzymaniu ciągnika.
-
Dźwignia gazu działa mechanicznie – brak automatyki.
-
Ciągnik najlepiej pracuje z przyczepą lub osprzętem – sama jazda „luzem” może być niestabilna.
Konserwacja i przeglądy
| Czynność | Częstotliwość |
|---|---|
| Wymiana oleju silnikowego | co 50 godz. pracy |
| Czyszczenie filtra pow. | co 20 godz. (lub częściej w kurzu) |
| Smarowanie mechanizmów | co 15–20 godz. |
| Regulacja zaworów | co 100 godz. |
| Sprawdzenie luzu na łożyskach koła | co 100 godz. |
| Przegląd linki gazu i sprzęgła | co 25 godz. |
Ciekawostki
-
Egzemplarze Dzików są nadal obecne w wiejskich gospodarstwach – często jako pomocnicze pojazdy.
-
Maszyna zyskała miano „dzikiego wółka” ze względu na prostą, ale dzielną konstrukcję.
-
Wśród kolekcjonerów PRL-owskiej techniki Dzik-2 jest dziś poszukiwanym okazem, szczególnie w oryginalnym stanie.
Podsumowanie
Dzik-2 to kwintesencja polskiej myśli technicznej lat 60. – praktyczny, prosty i niezawodny ciągnik jednoosiowy. Dzięki jego funkcjonalności tysiące gospodarstw zyskały dostęp do mechanizacji w przystępnej formie. Dziś to żywy zabytek techniki i świadectwo tamtych czasów.
