American Bantam Roadster (1937-38r.)

Ryszard Gargul – Gaj k. Krakowa: „Na 3 dzień po wyjściu ze szpitala po operacji nerki, wysłałem żonę do Krakowa i w tym czasie włożyłem wyremontowany 2 tygodnie wcześniej silnik do Bantama. Awantura …”.

Dane techniczne:
Pojemność silnika: 820 cm3
Moc: 22 km
Prędkość maksymalna: ok.90 km/h
Zużycie paliwa: 10 l/100km
Chłodzenie: wodą (termosyfon)
Skrzynia biegów: 3-biegowa, synchronizowana
Hamulce mechaniczne na 4 koła
Nadwozie dwuosobowe, typu roadster

1. Skąd zainteresowanie takim autem?
Na to pytanie odpowiadałem przy okazji prezentacji Packarda 733. Dodam tylko, że zainteresowanie starymi samochodami dzielę z moją żoną Małgorzatą. Z tą różnicą, że żona lubi nimi jeździć, a ja oprócz tego ciągle coś przy nich „grzebię”.

2. Który spośród Państwa samochodów uważa Pan za najlepszy?
Nie robimy takich podziałów. Do Bantama czujemy duży sentyment, bo był u nas pierwszy. Jak wiadomo pierworodne dziecko rodzice kochają najbardziej.

3. Czy auto jest „fabryczne”, czy ma jakieś modyfikacje?
Auto jest fabrycznie modyfikowane. Jest to prototyp. W 1937 r. po wykupieniu (1935r.) splajtowanego American Austina, właściciel Roy Evans, aby uniknąć opłat licencyjnych zmienił w swoim samochodzie nadwozie oraz zmodyfikował silnik i inne części mechaniczne. Karoseria naszego Bantama jest właśnie owocem poszukiwań jego stylistów. Przód jest identyczny jak przy seryjnych samochodach, jednak tył jest już całkiem inny. Można to zobaczyć na zdjęciach z remontu: http://www.bantam.pl/?m=phg&item=bantamremont06

Nie jest to jedyny prototyp tej marki w Polsce. W Golubiu Dobrzyniu jest jeszcze jeden o innej szybie niż seryjne: http://www.bantam.pl/?m=zoom&adr=p/samprz/jw001.jpg

Nasz ma silnik nie oryginalny. Kupiliśmy go z bliżniaczym silnikiem od BMW DIXI. Oba samochody są licencjami Austina 7, więc silniki mimo, że różniły się pojemnością i skrzyniami biegów pasują do podobnych ram. W 2002 r. kupiłem oryginalny silnik, ale był tak straszliwie skatowany, że zrobiliśmy remont tego od DIXI. Żaden z 3 egzemplarzy zachowanych w Polsce nie posiada oryginalnego silnika. Pierwsza seria silników W1 była bardzo zawodna. Pierwszą zmianą wprowadzoną do konstrukcji silnika była zmiana głowicy.

W modelu W1 była głowica aluminiowa z odprowadzeniem wody przy 1 cylindrze: http://www.bantam.pl/m=zoom&adr=p/bantam/a04.jpg .Wyprodukowano ich tylko ok. 25 szt. Niestety przegrzewała się między 3 a 4 cylindrem. Zmieniono ją na żeliwną z kanałem przez całą długość. Aktualnie remontujemy zakupiony w zeszłym roku silnik W2.

3. Czy sam Pan odnawiał i remontował samochód?
Do pewnego momentu większość prac robiłem sam. Jednak postępująca choroba kręgosłupa uniemożliwiła mi większe prace. Pamiętam, że na 3 dzień po wyjściu ze szpitala po operacji nerki, wysłałem żonę do Krakowa i w tym czasie włożyłem wyremontowany 2 tygodnie wcześniej silnik do Bantama. Awantura była straszna. W tej chwili jestem zdany na mojego przyjaciela Piotra Lenartowicza.

4. Jakie ma zalety, wady?
Jego zaletą, ale również wadą jest jego wielkość. Jest tak mały, że nie ma problemu z transportem. Na zloty woziłem go Fordem Transitem. Wadą jest znowu wielkość. Jestem za długi i mam problemy z wsiadaniem, a i o ergonomii nikt w tamtych czasach nie myślał.

5. Czy konstrukcja pojazdu zawiera jakieś unikalne rozwiązanie techniczne?
Niestety nic specjalnego w nim nie ma. Jest to sprawdzona konstrukcja Austina 7, a zmiany wprowadzone przez Evansa nie są znaczące.

6. Często nim Pan jeździ? Jak go Pan użytkuje?
Od 2008r. niestety stoi w garażu. Wcześniej jeździliśmy na rajdy i zloty w kraju i za granicą. Większość pucharów stojących na pułkach zdobył właśnie on. W zeszłym roku stał 2 tygodnie na wystawie w Galerii Krakowskiej. W tym roku mam już potwierdzone zgłoszenie na „Leopolis”.

7. Ile kosztuje eksploatacja tego auta?
Największe koszty to zakup oryginalnych części, a tu jest różnie.

8. Jaka jest dostępność części zamiennych? Gdzie je Pan kupuje i ile kosztują?
Części niestety brak. Obrazem tego jest zakup silnika. Szukałem go 7 lat. Na oryginalne felgi, czy liczniki poluję od 2002r. Jestem na eBayu codziennie. Aktualnie licytuję statuetkę na grila. Problem jest taki, że jak oni w USA licytują to my śpimy :).

9. Gdzie i jak auto jest przechowywane?
Stoi razem z Packardem w suchym i ciepłym garażu.

10. Czy uczestniczy Pan w rajdach i zlotach? Jak często?
W miarę możliwości czasowych staramy się jeździć jak najczęściej. Preferujemy zloty i rajdy towarzysko turystyczne, ale uczestniczymy również w MPPZ. W zeszłym roku zdobyliśmy tytuł drugiego Wicemistrza Polski.

11. Należy Pan do jakiego klubu lub stowarzyszenia?
Europejska Asocjacja Automobilerów, Austin Bantam Society w USA , Automobilklub Lubelski i od niedawna Klub Pojazdów Dawnych Fundacji Ochrony Zabytków Militarnych.

12. Komu poleca Pan to auto?
Każdemu kto lubi zabytkowe pojazdy i nie szuka wygody.

13. Co by Pan doradził tym, którzy by chcieli kupić taki samochód?
Jeżeli mówimy o pojeździe tak rzadkim jak Bantam to podstawą jest oryginalność, braki i stan techniczny. Brak części zamiennych na rynku stwarza bardzo duże problemy.

14.Inne ciekawostki?
Zrobiłem filmik o Bantamie. Zapraszam do oglądania.
Część I
http://www.youtube.com/watch?v=ZqAi-m5N … ature=plcp
Część II
http://www.youtube.com/watch?v=p4mLLB-g … ature=plcp
Część III
http://www.youtube.com/watch?v=NehZH439 … e=youtu.be
Część IV
http://www.youtube.com/watch?v=cctBirfY … e=youtu.be
Część V
http://www.youtube.com/watch?v=ghYpwDll … e=youtu.be